Futbolda VAR Ne Demek? VAR'ın Açılımı Nedir?

Futbolda VAR sistemi, hakem kararlarını doğrulamak ve desteklemek için kullanılan bir video inceleme sistemidir.

Bu yazımızda VAR sistemi hakkında merak edilenleri derledik.

Futbolda VAR Ne Demek?

Futbolda VAR, video yardımcı hakem demektir. Video yardımcı hakem, maçın gidişatını etkileyen bariz bir hatayı (veya gözden kaçırılan ciddi bir olayı) düzeltmesi için kamera görüntülerinden bilgi aktararak yardım etmek üzere atanan hakemdir.

2018 yılından itibaren resmen kullanılmaya başlanan bu sistem, birçok organizasyonda standart hale gelmiştir.

VAR'ın Açılımı Nedir?

VAR'ın açılımı "Video Yardımcı Hakem" kelimesinin İngilizce'sinden gelmektedir.

VAR kelimesi "Video Assistant Referee" kelimesinin baş harflerinden oluşturulmuştur.

VAR Hangi Durumlarda Devreye Girer?

• Gol/gol değil: Golden önce golün geçersiz olması için bir ihlalin olup olmadığını bildirmek.
• Penaltı/penaltı değil: Verilen veya verilmeyen bir penaltı kararında açık bir hata olup olmadığını bildirmek.
• Doğrudan kırmızı kart (ikinci sarı kart/ihtar değil): Verilen veya verilmeyen bir ihraç kararında açık bir hata olup olmadığını bildirmek.
• Yanlış oyuncuya kart verilmesi: Hakemin ihlal yapan takımdan yanlış oyuncuya ihtar veya ihraç vermesi durumunu veya hangi oyuncunun cezalandırılması gerektiğini bildirmek.

VAR Sisteminin Kuralları

• Hakem her zaman bir karar vermelidir. Başka bir deyişle, hakemin "karar vermeyip", daha sonra karar vermek için VAR kullanmasına izin verilmez; gerçekleştiği iddia edilen ihlalden sonra oyunun devam etmesine izin vermek için alınmış bir karar incelenebilir.
• Video inceleme, kararın "açık ve bariz bir hata" olduğunu açıkça göstermediği sürece hakemin verdiği ilk karar değiştirilmeyecektir.
• Sadece hakem bir "inceleme" başlatabilir; VAR (ve diğer maç görevlileri) hakeme ancak bir "inceleme" tavsiyesinde bulunabilir.
• Nihai karar, her zaman, VAR tarafından verilen bilgilere dayanarak ya da hakemin "sahada inceleme" (OFR) yapmasıyla, hakem tarafından verilir.
• Doğruluk hızdan daha önemli olduğundan inceleme süreci için zaman sınırı yoktur.
• Eğer bir karar inceleniyorsa, inceleme süreci veya nihai karar sırasında oyuncular ve takım görevlileri hakemin etrafını sarmamalı veya onu etkileme girişiminde bulunmamalıdır.
• Şeffaflığın sağlanması için inceleme sürecinde hakem "görünür" kalmalıdır.
• İncelemesi yapılan bir olaydan sonra oyun devam ederse, ilk karar değiştirilse bile, olay sonrası dönem esnasında alınan/gereken herhangi bir disiplin cezası iptal edilmez (umut vaat eden bir atağı veya bariz bir gol şansını durdurmak veya müdahale etmek nedeniyle verilen bir ihtar/ ihraç hariç).
• Eğer oyun durdurulmuş ve tekrar başlatılmışsa, hakem yalnızca yanlış kimlik tespiti veya şiddetli hareket, tükürme, ısırma veya aşırı derecede saldırgan, aşağılayıcı ve/veya küfürlü hareket(ler)de bulunmak nedeniyle olası ihraç etme durumlarında "inceleme" yapabilir, diğer hiçbir durumda inceleme yapılamaz.
• VAR her pozisyonu/kararı otomatik olarak "kontrol edeceği" için, teknik direktörlerin veya oyuncuların bir "inceleme" talep etmesine gerek yoktur.

VAR Sistemi Nasıl Çalışır?

1. VAR, video operasyon odasındaki (VOR) TV ekranlarından oyunu izler.
2. VAR, maçın seyrini değiştiren (Gol, penaltı, kırmızı kart, yanlış oyuncuya kart) bir durumda herhangi bir potansiyel bariz hatanın yapılıp yapılmadığını veya ciddi bir olayın/ihlalin gözden kaçıp kaçmadığını görmek için her durumu/ kararı otomatik bir şekilde ‘Kontrol’ eder.
3. Eğer bir inceleme gerekmiyorsa, hakemle iletişime gerek yoktur. Buna ‘Sessiz kontrol’ adı verilir.
4. Eğer bir ‘Kontrol’ bir olayın incelenmesi gerektiğine işaret ediyorsa, hakem hemen bilgilendirilir. Eğer hakem önemli bir hatanın gerçekleşmiş veya ciddi bir şeyin gözden kaçmış olmasından şüphelenirse de bir inceleme talep edebilir.
5. İncelemeyi sadece hakem başlatır. Hakem, kendisi ve yardımcılarının olayı açıkça gördüğüne ve bu sebeple bir inceleme gerekmediğine karar verebilir.
6. Oyun durdurulmadan hakemin bir inceleme istemesi durumunda, oyun, iki takımın da iyi bir atak ihtimalinin bulunmadığı ‘tarafsız’ bir bölgeye/duruma gelir gelmez durdurulur.
7. Hakem, bir TV ekranı çerçevesini görsel bir şekilde göstererek, inceleme sürecinin başlatıldığını açıkça işaret eder.
8. Oyunun tekrar başlaması inceleme sonuna kadar geciktirilir. Hakemler, ‘ihlali gerçekleştiren’ takım/oyuncunun, incelemeyi engellemek için oyunu tekrar başlatma girişimlerini önler.
9. Goller, penaltı pozisyonları ve bariz gol şansının engellenmesi ihlallerinde, hakem oyunu, bahse konu olaya yol açan hücum hareketinin başlangıcından itibaren ve eğer ilgili ise oyunun o aşamasının başlangıcında topun hakimiyetinin nasıl kazanılmış olduğunu inceleyebilir.
10. Oyun Kuralları, oyun bir kez tekrar başlatıldıktan sonra oyunu yeniden başlatma kararlarının (köşe vuruşları, taç atışları vb.) değiştirilmesine müsaade etmez, bu nedenle yeniden başlatma kararları incelenemez.
11. İnceleme sürecinin sonunda, hakem nihai kararını verecek ve incelemenin sonucunu açık bir şekilde gösterecek, her türlü disiplin cezasını verecek/değiştirecek/iptal edecek (uygun olduğunda) ve oyunun doğru bir şekilde yeniden başlatılmasını sağlayacaktır.